ترفندهایی برای افزایش عمر قطعات کامپیوتر
قطعات کامپیوتر مثل قلب، مغز و ریه‌های یک بدن هستن؛ هر کدوم نقش مهمی در عملکرد کلی سیستم دارن. اما همون‌طور که بدن انسان با مراقبت بهتر عمر طولانی‌تری داره، قطعات کامپیوتر هم با چند ترفند ساده می‌تونن سال‌ها بدون افت عملکرد کار کنن.
در این مقاله چند روش کاربردی و امتحان‌شده برای افزایش عمر قطعات کامپیوتر معرفی می‌کنیم؛ از پاور گرفته تا رم و کارت گرافیک. اگر کاربر عادی یا گیمر هستی، این نکات برات حیاتی‌ان.
? ۱. تمیزی سیستم یعنی طول عمر بیشتر
گرد و غبار دشمن خاموش سخت‌افزار است. خاک، باعث افزایش دما و کند شدن فن‌ها می‌شود و در درازمدت می‌تواند باعث سوختن قطعات شود.
حداقل هر سه تا چهار ماه یک‌بار کیس را باز کن و با اسپری هوای فشرده یا دمنده مخصوص، گرد و خاک فن‌ها، کارت گرافیک و منبع تغذیه را تمیز کن.
اگر در محیطی پرگرد و غبار زندگی می‌کنی، فیلترهای گرد و غبار (Dust Filter) برای کیس ضروری‌اند.
?️ ۲. مراقب دما باش
حرارت بالا یکی از بزرگ‌ترین عوامل خرابی قطعات است. همیشه دمای پردازنده (CPU) و کارت گرافیک (GPU) را با نرم‌افزارهایی مثل HWMonitor یا MSI Afterburner زیر نظر داشته باش.
اگر دماها به‌صورت مداوم بالاست:
-
خمیر حرارتی CPU را تعویض کن.
-
جریان هوای داخل کیس را اصلاح کن (فن ورودی و خروجی درست بچین).
-
مطمئن شو کیس در جای بسته یا نزدیک دیوار نیست.
⚡ ۳. پاور باکیفیت، سرمایه‌گذاری پنهان
پاور ضعیف مثل قلب ناسالمه؛ ممکنه در ظاهر کار کنه اما به مرور بقیه قطعات رو از بین ببره.
هیچ‌وقت در خرید پاور صرفه‌جویی نکن. برندهایی مثل Cooler Master، Corsair، DeepCool، Green، Seasonic گزینه‌های مطمئنی دارن.
توان پاور باید با مجموع توان مصرفی سیستم هماهنگ باشه؛ نه کمتر، نه خیلی بیشتر. برای سیستم‌های گیمینگ، معمولاً پاور ۶۵۰ تا ۷۵۰ وات با گواهی 80Plus Bronze یا Gold انتخاب مناسبیه.
? ۴. از نوسانات برق جلوگیری کن
نوسانات برق می‌تونن ظرف چند ثانیه مادربورد، پاور یا حتی SSD رو بسوزونن.
استفاده از محافظ برق یا UPS ساده‌ترین راه برای محافظت از سیستم در برابر افت یا افزایش ناگهانی ولتاژ است.
اگر سیستم گران‌قیمت داری، استفاده از UPS یک انتخاب نیست؛ اجباریه.
? ۵. آپدیت بایوس و درایورها را جدی بگیر
بسیاری از مشکلات سخت‌افزاری و گرمایی به‌دلیل درایورهای قدیمی یا ناسازگار رخ می‌دهند.
هر چند ماه یک بار:
-
درایور کارت گرافیک، چیپ‌ست و SSD را از سایت رسمی سازنده به‌روزرسانی کن.
-
نسخه بایوس مادربورد را بررسی و در صورت لزوم آپدیت کن.
به‌روزرسانی‌ها معمولاً پایداری، کارایی و سازگاری سخت‌افزار را بهبود می‌بخشند.
? ۶. سیستم را تحت فشار بی‌دلیل نگذار
اجرای چندین برنامه سنگین هم‌زمان، اورکلاک بی‌محابا یا اجرای بازی‌هایی فراتر از توان سیستم، فقط استهلاک قطعات را زیاد می‌کند.
اگر اهل اورکلاک هستی، دما و ولتاژ را همیشه زیر نظر داشته باش. اورکلاک درست و اصولی مشکلی ندارد، اما افراط در آن عمر سیستم را به نصف کاهش می‌دهد.
? ۷. فضای داخلی سیستم عامل را تمیز نگه دار
گرچه موضوع نرم‌افزاری است، اما تأثیر مستقیم روی سلامت قطعات دارد.
هارد یا SSD پر، رم اشغال‌شده و فایل‌های موقت زیاد باعث فشار بیشتر به سخت‌افزار می‌شود.
هر چند وقت یک‌بار با ابزارهایی مثل Disk Cleanup، CCleaner یا خود تنظیمات ویندوز، فایل‌های اضافی را پاک کن.
فضای آزاد روی SSD باید حداقل ۲۰٪ خالی باشد تا عملکرد پایدار حفظ شود.
? ۸. خنک‌کننده‌ها و فن‌ها را بی‌اهمیت ندان
خیلی از کاربرها تا وقتی فن صدای غیرعادی نده، بهش توجه نمی‌کنن. ولی فن‌ها با گذر زمان خشک می‌شن و کارایی‌شون پایین میاد.
استفاده از فن‌های باکیفیت و هیت‌سینک‌های مناسب، مخصوصاً برای CPU و کارت گرافیک، عمر سیستم رو به شکل چشم‌گیری افزایش می‌ده.
اگه گیمر هستی یا زیاد بازی‌های سنگین اجرا می‌کنی، به خنک‌کننده‌های مایع (AIO) هم فکر کن.
⚙️ ۹. قطعات رو اصولی نصب کن
خیلی از آسیب‌ها موقع مونتاژ اتفاق می‌افتن.
قبل از هر کاری برق رو قطع کن، از بند ضد الکتریسیته ساکن استفاده کن، و کابل‌ها رو با نظم ببند تا جریان هوا بهتر بچرخه.
حتی یه پیچ محکم بیش از حد یا تماس ناگهانی با بدنه کیس می‌تونه دردسرساز بشه.
? ۱۰. سیستم را گاهی استراحت بده
کامپیوتر هم مثل آدم نیاز به استراحت داره. اگر ساعت‌ها بازی می‌کنی یا سیستم همیشه روشنه، هر چند ساعت یک‌بار استراحت بده. این کار عمر فن‌ها و پاور رو بیشتر می‌کنه و حرارت تجمعی رو پایین میاره.
? جمع‌بندی
افزایش عمر قطعات کامپیوتر نیاز به دانش خاص یا ابزار گران ندارد؛ فقط دقت، نظم و مراقبت منظم.
سیستمی که تمیز، خنک و با پاور مناسب کار کند، سال‌ها بدون افت عملکرد دوام می‌آورد.
پس هر چند وقت یک‌بار زمان بگذار و سیستم‌ات را بررسی کن. شاید همین کار ساده جلوی یک هزینه‌ی سنگین را بگیرد.
علی نقوی